ზვიად გამსახურდია – მიმართვა აფხაზი ხალხისადმი

ძვირფასო თანამემამულენო!

აფხაზთა და ქართველთა ძმობა უხსოვარი დროიდან იწყება. ჩვენი საერთო კოლხური წარმოშობა, გენეტიკური ნათესაობა ჩვენს ხალხებსა და ენებს შორის, საერთო ისტორია, საერთო კულტურა გვავალებს დღეს დიდ დაფიქრებას ჩვენი ხალხების მომავალ ბედ-იღბალზე. ჩვენ ერთ მიწა-წყალზე ვცხოვრობდით მუდამ და ერთმანეთის ჭირ-ვარამს ვიზიარებდით. ჩვენ საერთო სამეფო გვქონდა საუკუნეთა განმავლობაში, ერთ ტაძარში ვლოცულობდით და ერთ ბრძოლის ველზე ვიბრძოდით საერთო მტრების წინააღმდეგ.

უძველესი აფხაზური გვარების წარმომადგენლები დღესაც არ ანსხვავებენ ურთიერთისაგან აფხაზსა და ქართველს. აფხაზთა მთავრები შერვაშიძეები, საკუთარ თავს არა მხოლოდ აფხაზ, არამედ ქართველ თავადებსაც უწოდებდნენ, ქართული ენა მათთვის დედა ენა იყო, ისევე როგორც იმჟამინდელი აფხაზი მწერლებისათვის. ,,ვეფხისტყაოსნის” კულტურა გვაკავშირებდა ჩვენ და უძველესი ქართული ტაძრები, ძველი ქართული წარწერებით დამშვენებულნი, დღესაც რომ დგანან აფხაზეთში და ხიბლავენ მნახველს, ჩვენს შორის იყო გადებული თამარის ხიდი მდინარე ბესლეთზე, სოხუმის მახლობლად, დღესაც რომ ამშვენებს უძველესი ქართული წარწერა. ბედია და მოქვი, ამბრა, ბიჭვინთა და მრავალნი სხვანი მოწმენი არიან ამ ძმობისა და ერთობისა.

აფხაზი მუდამ ამაღლებული, რაინდული კეთილშობილების სიმბოლო იყო ქართველის ცნობიერებაში. ამას მოწმობს აკაკის ,,გამზრდელი~ და სხვა მრავალი შედევრი ქართული მწერლობისა. ჩვენ ვამაყობთ იმით, რომ სწორედ ქართველმა მწერალმა კონსტანტინე გამსახურდიამ კიდევ მეტად გაუთქვა სახელი მთელს ქვეყანაზე აფხაზურ კულტურასა და ყოფას, აფხაზი ხალხის გმირობასა და კეთილშობილებას თავისი ,,მთვარის მოტაცებით~. ქართველმა მეცნიერებმა _ ნიკო მარმა, არნოლდ ჩიქობავამ, ქეთევან ლომთათიძემ გადამწყვეტი როლი შეასრულეს აფხაზოლოგიის დაფუძნებაში, აფხაზური ენის გრამატიკის სისტემატიზაციის საქმეში; ქართველმა ისტორიკოსებმა _ ივანე ჯავახიშვილმა, სიმონ ჯანაშიამ, ნიკო ბერძენიშვილმა და სხვებმა კი აფხაზეთის ისტორიის საკვანძო საკითხების კვლევაში, ხოლო აფხაზები ყოველთვის დიდ როლს ასრულებდნენ ჩვენი საერთო სამეფოსა განმტკიცებასა და კულტურულ აღმშენებლობაში.

ჩვენ მრავალი იმპერიის შემოტევას გავუძელით, ჩვენი ძმობა და მეგობრობა ვერ დაარღვიეს ვერც რომაელებმა, ვერც ბიზანტიელებმა, ვერც არაბებემა, ვერც თურქაბმა, მაგრამ აი მეცხრამეტე _ მეოცე საუკუნეში ჩვენ დაგვიპირისპირდა იმპერიათა შორის უვერაგესი და უბოროტესი _ რუსეთის იმპერია, რომელმაც არნახული უბედურება მოუტანა ჩვენს ხალხებს. რუსეთის იმპერიამ თურქეთში გადაასახლა აფხაზი ხალხის დიდი ნაწილი, მანვე გააუქმა აფხაზეთის სამთავრო, გააუქმა საქართველოს სამეფო და მიზნად დაისახა ჩვენი ხალხების სრული ასიმილაცია და მოსპობა. მან დაინახა, რომ ამას ვერ განახორციელებდა მხოლოდ სისხლიანი რეპრესიებით და გენოციდით, ამიტომ გამოიყენა ყველა იმპერიის ნაცადი ხერხი ,,Divide et impera”  – გათიშე და იბატონე და ყოველგვარ ღონეს ხმარობდა აფხაზი და ქართველი ხალხების ურთიერთდასაპირისპირებლად. თუმცა, მიუხედავად ამისა, როგორც ამას აღნიშნავდა თვით ნესტორ ლაკობა, ცარიზმმაც ვერ შესძლო აფხაზებსა და ქართველებს შორის შუღლის ჩამოგდება. მაგრამ დღევანდელმა მოდერნიზებულმა კომუნისტურმა იმპერიამ, საუბედუროდ, მიაღწია ამას თავისი მეშვეობით, რაც მისი გეგმით დასაწყისი უნდა გახდეს კავკასიის ბალკანიზაციისა და ლიბანიზაციისა, რათა ცენტრმა შეინარჩუნოს თავისი პოზიციები და ჰეგემონია ამიერკავკასიაში.

ჩვენ პატივს ვცემთ აფხაზი ხალხის ეროვნულ და კულტურულ უფლებებს: თქვენს სახელმწიფოებრიობას, თქვენს ენას, კულტურას, აფხაზურ სკოლას, თეატრს, ყოველნაირად ვცდილობთ საკითხების მოლაპარაკების გზით გადაჭრას; მაგრამ, სამწუხაროდ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ოფიციალური ხელმძღვანელობა არ ამჟღავნებს სათანადო მზადყოფნას მოლაპარაკებისთვის, ადგას ჩვენს მიმართ კონფრონტაციის გზას, ამჟღავნებს სეპარატისტულ ტენდენციებს, საფრთხეში აგდებს მშვიდობას აფხაზეთის ტერიტორიაზე.

დღეს დიდი ხმაურია ატეხილი გალში ჩვენს მიერ პრეფექტის დანიშვნასთან დაკავშირებით. როგორც იცით, ჩვენი კანონის თანახმად, ავტონომიური რესპუბლიკის ხელმძღვანელობამ უნდა წარმოადგინოს პრეფექტის კანდიდატურები, რომლებიც ჩვენ უნდა დავამტკიცოთ. ამავე კანონის თანახმად, განმარტების მიხედვით, თუ ავტონომიური რესპუბლიკის ხელმძღვანელობა არ წარმოადგენს ასეთ კანდიდატურებს, საქართველოს უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმს უფლება აქვს თავად დანიშნოს პრეფექტი. მიუხედავად ჩვენი არაერთგზის თხოვნისა, ბატონი არძინბა არ ჩამოვიდა თბილისში, არ დაესწრო პრეზიდიუმის სხდომებს, რომლის წევრადაც იგი ითვლება და არ წარმოადგინა პრეფექტის კანდიდატურა, ამიტომაც დაინიშნა გალში პრეფექტი. ამჟამად ჩვენ მას მივეცით ვადა სხვა კანდიდატურების წარმოდგენისა, რასაც იგი კვლავ აჭიანურებს.

ამის მიზეზი კი ის გახლავთ, რომ იგი ბოიკოტს უცხადებს ჩვენს პარლამენტს, ჩვენს პოლიტიკას პრეფექტურებთან დაკავშირებით და სურს აფხაზეთში შენარჩუნება კომუნისტური წყობილებისა, მმართველობის კომუნისტური სისტემისა. მაგრამ ჩვენ უნდა შევახსენოთ მას, რომ კომუნისტური სისტემა და საბჭოთა იმპერია დღეს განწირულია და ამაოდ ცდილობენ მავანნი და მავანნი ისტორიის ჩარხის უკუღმა დატრიალებას. ადრე თუ გვიან საბჭოთა კავშირის დამონებული ხალხები გადაიგდებენ კომუნისტური დიქტატურის უღელს და მაშინ არძინბას მსგავსი მოღვაწეები შეფასდებიან, როგორც საკუთარი ხალხის მოღალატენი.

დღეს მთელი მსოფლიო გმობს გორბაჩოვის რეპრესიულ პოლიტიკას დაპყრობილი ერების მიმართ, ლიტვაში და ლატვიაში ჩადენილ ბარბაროსობას. ასე, რომ საბჭოთა ტანკების იმედი ნუღარავის ექნება. მსოფლიო გმობს, აგრეთვე, ცენტრის მიერ ინტერფრონტების და ,,ხსნის კომიტეტების~ შექმნის მცდელობას ხალხის მიერ არჩეული მთავრობების დამხობის მიზნით. და აი, ასეთ დროს აფხაზეთში შეიქმნა ინტერფრონტი, რომელსაც სურს გაიმეოროს ბალტიისპირეთის მოდელი, ხოლო არძინბა გამუდმებით იწვევს იმპერიის ჯარს, რათა სისხლისღვრა გამოიწვიოს აფხაზეთში. მან უკვე მიაღწია შინაგანი ჯარის შემოყვანას ბაბუშერაში, მაგრამ მას უნდა ახსოვდეს, რომ მსოფლიო ისევე დაგმობს მის საქციელს, როგორც დაგმო ბალტიისპირეთის ,,ხსნის კომიტეტები~. ამით არძინბას სურს აფხაზი ხალხი ჩაითრიოს სახიფათო ავანტურაში, რომელიც მას სირცხვილსა და უბედურებას მოუტანს. ასევე სახიფათო იქნება აფხაზეთის მოსახლეობისათვის მონაწილეობა 17 მარტის საკავშირო რეფერენდუმში, რაც მიზნად ისახავს ეროვნებათშორისი შუღლის გაღვივებას აფხაზეთში, ქართველების, აფხაზების, სომხების, რუსების და სხვა ეროვნებების ურთიერთდაპირისპირებას, ხალხთა შორის სისხლისღვრის პროვოცირებას. ამიტომ მოგიწოდებთ: ნუ აყვებით პროკომუნისტებს, ჩვენი ისტორიული მტრების აგენტებს და პროვოკატორებს, ბოიკოტი გამოუცხადეთ საბჭოთა რეფერენდუმს და მონაწილეობა მიიღეთ საქართველოს რესპუბლიკის 31 მარტის რეფერენდუმში, რომელიც დაკავშირებული იქნება საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენასთან. დამოუკიდებელი საქართველო თქვენ უფრო მეტს მოგცემთ, ვიდრე მოდერნიზებული საბჭოთა იმპერია, რომლის მიზანიც არის ყველა პატარა ხალხის ასიმილაცია და რუსიფიკაცია. თვითმყოფად საქართველოში იარსებებს ჭეშმარიტად თვითმყოფადი აფხაზეთი, ჭეშმარიტი თვითმმართველობით, როგორიც მას ჰქონდა აფხაზთა და ქართველთა ერთიანი სამეფოს არსებობის დროს სუკუნეთა განმავლობაში.

გაუმარჯოს ჩვენს ისტორიულ ძმობას, ერთობას და დამოუკიდებლობას!

გვფარავდეს ღმერთი სიყვარულისა და ჭეშმარიტებისა!

სიყვარულით და პატივისცემით

ზვიად გამსახურდია.
თბილისი, 1991 წ. მარტი

ზვიად გამსახუდია: ჰელსინკის პრინციპების დასაცავად

კონფერენციის პატივცემულო მონაწილენო!

მოგმართავთ თქვენ, როგორც საქართველოს ჰელსინკის კავშირის თავმჯდომარე და საქართველოს რესპუბლიკის პრეზიდენტი.

ჩვენი კავშირი შეიქმნა 1976 წელს, მაშინ, როდესაც საბჭოთა კავშირში იქმნებოდა ჰელსინკის ჯგუფები. მან გამოიარა წარმოუდგენელი დევნის წლები. კავშირის წევრებმა არაერთგზის განიცადეს რეპრესიები, მაგრამ იგი განაგრძობდა ბრძოლას ადამიანის უფლებებისათვის, ერთა დამოუკიდებლობისათვის, დემოკრატიული არჩევნების დამკვიდრებისათვის.

1990 წლის ოქტომბერში ჩვენ მივაღწიეთ საქართველოში დემოკრატიულ არჩევნებს, გავაუქმეთ კომუნისტური რეჟიმი და ავირჩიეთ საბჭოთა კავშირში პირველი მრავალპარტიული პარლამენტი. 1991 წლის 31 მარტს ჩავატარეთ პირველი რეფერენდუმი საქართველოს დამოუკიდებლობის საკითხზე, ხოლო 1991 წლის 26 მაისს. პირველი თავისუფალი არჩევნები, რომელზეც ამირჩიეს მე ხმათა 87 პროცენტით.

მსურს გაგიზიაროთ მოსაზრებანი ჰელსინკის მოძრაობის პერსპექტივებთან და მის წინაშე მდგომ ამოცანებთან დაკავშირებით, რამეთუ ამ მოძრაობაში გახლავართ ჩართული დღიდან 1975 წლის ხელშეკრულების ხელმოწერისა. ჰელსინკის ჯგუფების პატიმრობაში მყოფ სხვა წევრებთან ერთად წარდგენილი გახლდით მშვიდობის ნობელის პრემიაზე.

1985 წლიდან, როდესაც სსრკ-ის ახალმა კომუნისტურმა ხელმძღვანელობამ გამოაცხადა “პერესტროიკა”, მისი საქმიანობის მთავარ ასპარეზად იქცა საგარეო პოლიტიკა. სამართლიანობა მოითხოვს აღინიშნოს, რომ მსოფლიოში მოხდა ისტორიული ძვრები-ბერლინის კედლის დანგრევა და გერმანიის გაერთიანება, აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებიდან საბჭოთა ჯარების გაყვანა, « ვარშავის პაქტის » დაშლა და სხვა ქმედებანი მნიშვნელოვანწილად უკავშირდება « პერესტროიკას », რომელიც გამოწვეულია საბჭოთა კავშირისადმი დასავლეთის სახელმწიფოთა, პირველყოვლისა, აშშ-ის დამოკიდებულებით. საბჭოთა კავშირი არ გარდაქმნილა საკუთარი სურვილით, იგი აიძულეს საგარეო პოლიტიკაში  “ახალი აზროვნების” მიმართულებით ემოქმედა. რაც შეეხება სსრკ-ის საშინაო, მას არ განუცდია არანაირი, თუნდაც მცირედი ცვლილება. საგარეო დათმობების ხარჯზე საკუთრივ საბჭოთა კავშირში იმრავლა შიდა იმპერიის შენარჩუნების მცდელობებმა, რაც ფაქტობრივად მხოლოდ ერთგვარ გადახალისებას წარმოადგენს და სხვას არაფერს.

ერის თავისუფლება გულისხმობს მის თვითგამორკვევას, უფლებას თავად იყოს საკუთარი ბედის განმგებელი . სსრკ-ს ტერიტორიაზე მოსახლე დამონებულ ერებს ორად ჰყოფს : ხელისუფლებისათვის საიმედო და არასაიმედო, მეამბოხე ერებად.

შესაბამისად, ხელისუფლების დამოკიდებულებაც მეამბოხე და ქედუხრელ ერთა წინააღმდეგ მიმდინარეობს გამოუცხადებელი ომი ყოველგვარი არსებული ხერხებით. ფართოა ამ მეთოდების არსენალიც.

ა) რესპუბლიკებში იქმნება კომუნისტების მიერ ინსპირირებული ინტერფრონტები, რომელნიც ყოველმხრივ ცდილობენ ეთნოკონფლიქტების გაღვივებას, რათა ეს გახდეს საბაბი კრემლის მხრიდან შეიარაღებული ჩარევისა. არსებობს მრავალი მაგალითი : მოლდავეთში « გაგაუზებისა და დნესტრისპირეთის რესპუბლიკების” შექმნა, ბალტიისპირეთში-რუსულენოვანი მოსახლეობის “თხოვნით” ჯარების შეყვანა, საქართველოში-აფხაზი და ოსი სეპარატისტებისადმი პირდაპირი სამხედრო მხარდაჭერა, სომხეთ-აზერბაიჯანის კონფლიქტის “რეგულირება” და მრავალი სხვა;

ბ) დაუმორჩილებელი რესპუბლიკების მიმართ ეკონომიკური ბლოკადის შემოღება ;

გ) ტასს-ის, იმპერიის სიცრუის უშველებელი მანქანის საშუალებით საბჭოთა კავშირში და საზღვარგარეთ ტენდენციური ინფორმაციის გავრცელება “ზოგიერთ” რესპუბლიკაში მიმდინარე მოვლენები შესახებ. რესპუბლიკების დემოკრატიულად არჩეული ხელისუფლებებისათვის ბირთვული იარაღის ღილაკის დაუფლების სურვილის მიწერა, მათთვის ფაშისტობისა და დიქტატორობის, ადამიანის უფლებების შეზღუდვის დაბრალება… და ყოველივე ამას სჩადის რეჟიმი, რომლისთვისაც კლასობრივი სიძულვილი და კაცთა კვლა იდეოლოგიურ მიზანს წარმოადგენს. იმავდროულად ბრალდებულ ხალხებს არ გააჩნიათ არავითარი შესაძლებლობა მათ წინააღმდეგ მიმართული პროპაგანდისათვის პასუხის გაცემისა.

თუ ყოველივე ამას დავუმატებთ სსრკ-დან რესპუბლიკების გასვლის შესახებ დრაკონულ კანონს, რომელიც სინამდვილეში გაუსვლელობის კანონს წარმოადგენს, სრული სიცხადით ვიხილავთ ერთა თვითგამორკვევის საბჭოურ მოდელს.

სსრკ-ის შესახებ ზემოთქმულიდან გამომდინარე, იმის გათვალისწინებით, რომ მასშტაბური და ღრმა რეფორმების გარეშე შეუძლებელია ჰელსინკის პრინციპების გამარჯვებაზე ფიქრიც კი, 1991 წლის კონფერენციაზე ყურადღება უნდა დაეთმოს შემდეგ პრობლემებს :

1. სსრიკ-ში დემოკრატიული რეფორმებისათვის საკონსტიტუციო და საკანონმდებლო ბაზისის შექმნა, რომელიც უნდა ითვალისწინებდეს ერთა სრული თვითგამორკვევის გარანტიას, იმპერიალიზმისა და ნეოკოლონიალიზმის აღმოფხვრას ;

2. დაპყრობილ ხალხთა წინააღმდეგ ეკოლოგიუირ ომის შეწყვეტა, ე.ი. მათი ბუნების, მიწის, ჰაერის, წყლის რესურსების და სასარგებლო წიაღისეულის ბარბაროსული ექსპლუატაციისა და განადგურების აღკვეთა ;

3. ეროვნულ-გამათავისუფლებელ მოძრაობათა წინააღმდეგ ტერორის შეწყვეტა, სრული საჯაროობის პირობებში ამ ტერორის ინიციატორთა და შემსრულებელთა სამსჯავროსათვის გადაცემა;

4. იმ ჯგუფების ოფიციალურად ცნობა, რომელნიც იღვწიან ჰელსინკის და ვენის დასკვნითი დოკუმენტების დებულებათა ხორცშესხმისათვის, მათი ხელშეუხებლობის, დაცვისა და მათდამი თანადგომის გარანტირება. ამ პრობლემის გადაჭრისათვის აუცილებელია რეალიზაციის მქეანიზმის შემუშავება, რისთვისაც საჭიროდ გვესახება :

ა) სსრკ-ში მიმდინარე პროცესებზე, განსაკუთრებით, ეთნოკონფლიქტებზე, გაეროს, ევროპარლამენტის და საერთაშორისო სამართალდამცავი ორგანიზაციების მხრიდან მუდმივი კონტროლის დაწესება ;

ბ) სსრკ-ს ყოფილ რესპუბლიკებსა და დასავლეთის სახელმწიფოებს შორის დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება ;

გ) დასავლეთის სახელმწიფოებისა და რესპუბლიკების დედაქალაქებში საინფორმაციო ცენტრების შექმნა ;

დ) გაეროს და სხვა ორგანიზაციების ექსპერტთა მიერ საქართველოში, ლიტვაში, ლატვიაში და სხვა რესპუბლიკებში მშვიდობიანი დემონსტრაციების დარბევების, პროვოცირებული ეთნოკონფლიქტების, სხვა ანტიჰუმანური ქმედებებისა და მათი შედეგების შესწავლა.